Λίθοψ ή Λίθοπες (Lithops) Μια ζωντανή πέτρα στη γλάστρα μας

Που τα συσντάμε στη φύση;

Τα Lithops είναι φυτά που αναπτύσσονται κυρίως στις ερήμους και τις στεπές της Νότιας Αφρικής και της Ναμίμπια. Το πιο εντυπωσιακό χαρακτηριστικό τους είναι ότι, αν και είναι επιφανειακά μικρά φυτά, έχουν έναν πολύ ιδιαίτερο τρόπο ανάπτυξης που τους επιτρέπει να κρυφτούν και να προστατευτούν από τις δύσκολες συνθήκες του περιβάλλοντος τους.

Πως προστατεύονται:

• Τα Lithops έχουν μοναδικά, παχύ φύλλα που μοιάζουν με πέτρες ή βράχους. Αυτά τα φύλλα βρίσκονται εν μέρει ή πλήρως κάτω από το έδαφος, με την κορυφή μόνο να προεξέχει από το χώμα. Αυτό τους επιτρέπει να καμουφλάρονται και να προστατεύονται από τα ζώα που μπορεί να θέλουν να τα καταναλώσουν.

• Τα φυτά αυτά συχνά μεγαλώνουν ανάμεσα από άλλες πέτρες ή φυτά που τους παρέχουν προστασία από τον ήλιο και τη θερμότητα.

Αυτός ο τρόπος ζωής τους τους επιτρέπει να επιβιώνουν σε πολύ ξηρές και δύσκολες περιοχές, όπου η θερμοκρασία είναι εξαιρετικά υψηλή και η υγρασία πολύ χαμηλή. Τα Lithops προσαρμόζονται στις συνθήκες αυτές με τον ειδικό τους μηχανισμό αναπαραγωγής και ανάπτυξης, κάνοντάς τα από τα πιο ανθεκτικά και μοναδικά φυτά της φύσης.

Λίθοψ ή Λιθόπες (Lithops) φροντίδα ανα μήνα

Ο Λίθοψ ή οι Λιθόπες (Lithops), γνωστοί και ως "ζωντανές πέτρες", είναι παχύφυτα που απαιτούν εξειδικευμένη φροντίδα ανάλογα με την εποχή του χρόνου. Ακολουθεί μια αναλυτική παρουσίαση των βασικών τους αναγκών (πότισμα, λίπανση, μεταφύτευση) για κάθε μήνα.

Ιανουάριος - Φεβρουάριος

• Πότισμα: Οι Λιθόπες βρίσκονται σε φάση αδράνειας, επομένως δεν ποτίζουμε. Τα παλιά φύλλα σταδιακά μαραίνονται καθώς τα νέα φύλλα αναπτύσσονται στο εσωτερικό.

• Λίπανση: Δεν απαιτείται λίπανση αυτή την περίοδο.

• Μεταφύτευση: Εάν είναι απαραίτητο, μπορεί να γίνει μεταφύτευση, αλλά είναι καλύτερα να αποφεύγεται.

Μάρτιος

• Πότισμα: Συνεχίζεται η περίοδος αδράνειας. Δεν ποτίζουμε. Τα νέα φύλλα εμφανίζονται και τα παλιά σταδιακά ξεραίνονται.

• Λίπανση: Όχι λίπανση.

• Μεταφύτευση: Αποφεύγεται η μεταφύτευση κατά την ανάπτυξη νέων φύλλων.

Απρίλιος

• Πότισμα: Μόλις ολοκληρωθεί η αλλαγή φύλλων, μπορούμε να ξεκινήσουμε με πολύ μικρές ποσότητες νερού και μόνο αν το υπόστρωμα είναι τελείως ξηρό.

• Λίπανση: Μπορείτε να προσθέσετε λίγη αραιωμένη λίπανση για κάκτους, αλλά σε πολύ μικρές ποσότητες.

• Μεταφύτευση: Αν είναι απαραίτητη η μεταφύτευση, τώρα είναι μια καλή στιγμή.

Μάιος

• Πότισμα: Συνεχίστε να ποτίζετε με φειδώ, κάθε δύο με τρεις εβδομάδες, όταν το υπόστρωμα έχει στεγνώσει εντελώς.

• Λίπανση: Αν θέλετε, μπορείτε να κάνετε πολύ ελαφριά λίπανση.

• Μεταφύτευση: Μπορεί να γίνει, αλλά προσέξτε να μην καταστρέψετε τις ρίζες.

Ιούνιος - Ιούλιος

• Πότισμα: Ελαττώστε το πότισμα, καθώς οι Λιθόπες εισέρχονται σε θερινή περίοδο αδράνειας. Ποτίστε μόνο αν δείτε συρρίκνωση.

• Λίπανση: Αποφύγετε τη λίπανση.

• Μεταφύτευση: Μη μεταφυτεύετε τους Λιθόπες κατά τη διάρκεια της θερινής αδράνειας.

Αύγουστος

• Πότισμα: Πολύ περιορισμένο ή καθόλου πότισμα. Οι Λιθόπες παραμένουν σε αδράνεια λόγω υψηλών θερμοκρασιών.

• Λίπανση: Όχι λίπανση.

• Μεταφύτευση: Αποφεύγεται.

Σεπτέμβριος

• Πότισμα: Μπορείτε να ξεκινήσετε να ποτίζετε πολύ προσεκτικά, καθώς οι θερμοκρασίες αρχίζουν να πέφτουν και οι Λιθόπες ενεργοποιούνται ξανά.

• Λίπανση: Μικρή ποσότητα λιπάσματος για κάκτους, αν χρειαστεί.

• Μεταφύτευση: Μπορεί να γίνει μεταφύτευση, αν χρειάζεται.

Οκτώβριος

• Πότισμα: Σταδιακά αυξήστε το πότισμα σε μία φορά κάθε 2 εβδομάδες, αλλά πάντα να αφήνετε το χώμα να στεγνώσει πλήρως πριν το επόμενο πότισμα.

• Λίπανση: Μπορείτε να δώσετε μια μικρή δόση λιπάσματος.

• Μεταφύτευση: Καλό είναι να αποφύγετε τη μεταφύτευση καθώς οι Λιθόπες μπαίνουν σε φάση ανάπτυξης.

Νοέμβριος

• Πότισμα: Μειώστε το πότισμα. Ποτίστε μόνο όταν δείτε συρρίκνωση των φυτών.

• Λίπανση: Σταματήστε τη λίπανση.

• Μεταφύτευση: Όχι μεταφύτευση.

Δεκέμβριος

• Πότισμα: Σταματήστε εντελώς το πότισμα. Οι Λιθόπες αρχίζουν να μπαίνουν ξανά σε φάση αδράνειας.

• Λίπανση: Δεν απαιτείται λίπανση.

• Μεταφύτευση: Αποφεύγεται η μεταφύτευση.

Γενικές συμβουλές:

• Υπόστρωμα: Χρησιμοποιείτε υπόστρωμα με εξαιρετική αποστράγγιση, όπως μείγμα για κάκτους ή παχύφυτα.

• Φως: Απαιτούν άμεσο φως, αλλά αποφύγετε το έντονο μεσημεριανό φως το καλοκαίρι για να αποφύγετε εγκαύματα.

• Θερμοκρασία: Αποφύγετε θερμοκρασίες κάτω των 5°C και πολύ υψηλές θερμοκρασίες για παρατεταμένες περιόδους.

Ακολουθώντας αυτό το ετήσιο πρόγραμμα φροντίδας, οι Λιθόπες σας θα διατηρηθούν υγιείς και εντυπωσιακοί.

φωτγραφία πηγή: https://www.facebook.com/groups/1096598987433921/

Φως

• Τα Lithops χρειάζονται πολύ καλό φως για να επιβιώσουν και να αναπτυχθούν. Αν και προτιμούν το έντονο φως, πρέπει να προσέχεις να μην τα εκθέτεις σε άμεσο, καυτό ήλιο για πολύ ώρα, γιατί αυτό μπορεί να προκαλέσει εγκαύματα.

• Ιδανικό είναι ένα φωτεινό παράθυρο με έμμεσο φως ή και φως από τεχνητό φωτισμό για φυτά (αν καλλιεργούνται σε εσωτερικό χώρο).

• Χρειάζονται 10-12 ώρες φωτός την ημέρα για να αναπτυχθούν καλά.

Θερμοκρασία

• Τα Lithops προτιμούν τις θερμές συνθήκες και αναπτύσσονται καλύτερα σε θερμοκρασίες από 20°C έως 30°C την ημέρα.

• Η νυχτερινή θερμοκρασία μπορεί να είναι πιο δροσερή, γύρω από 10°C-15°C.

• Μπορούν να αντέξουν θερμοκρασίες μέχρι 40°C, αλλά θα πρέπει να είναι σε μέρος με καλή κυκλοφορία αέρα.

Πότε να λιπαίνεις τα Lithops:

• Φθινόπωρο: Η πιο κατάλληλη περίοδος για λίπανση είναι το φθινόπωρο, όταν το φυτό είναι στην ενεργή φάση ανάπτυξής του (αρχίζει να μεγαλώνει μετά την αδρανή περίοδο του καλοκαιριού). Κατά τη διάρκεια αυτής της περιόδου, τα Lithops έχουν μεγαλύτερη ανάγκη από θρεπτικά συστατικά, καθώς αναπτύσσονται και σχηματίζουν νέα φύλλα.

• Άνοιξη: Αν και θα μπορούσε να φαίνεται φυσικό να λιπάνεις την άνοιξη όταν το φυτό ξεκινά την ενεργό ανάπτυξη, τα Lithops δεν χρειάζονται αρκετή λίπανση την άνοιξη. Η ανάπτυξή τους είναι σχετικά αργή και χωρίς πολλές απαιτήσεις σε θρεπτικά συστατικά, οπότε η λίπανση την άνοιξη δεν είναι απαραίτητη.

Συλλογή Σπόρων από τα Lithops

Τα Lithops παράγουν σπόρους όταν ανθίζουν, και η διαδικασία συλλογής τους είναι αρκετά εύκολη αν ακολουθήσεις τα παρακάτω βήματα:

Βήματα για τη συλλογή σπόρων:

1. Περίοδος ανθοφορίας: Τα Lithops ανθίζουν συνήθως το φθινόπωρο ή την άνοιξη. Η ανθοφορία τους συνήθως διαρκεί για λίγο και παράγουν μικρές, ανοιχτόχρωμες, συχνά λευκές ή κίτρινες, ανθισμένες κορυφές.

2. Άφησε τα άνθη να ωριμάσουν: Όταν το άνθος μαραθεί, θα σχηματιστεί ένας μικρός καρπός στο κέντρο του φυτού, ο οποίος θα περιέχει τους σπόρους. Άφησε τον καρπό να ωριμάσει πλήρως πάνω στο φυτό.

3. Αναγνώριση της ωρίμανσης: Ο καρπός θα αρχίσει να ανοίγει και να εκθέτει τους σπόρους όταν είναι έτοιμος. Συνήθως, ο καρπός γίνεται ξηρός και θρυμματισμένος όταν οι σπόροι είναι έτοιμοι για συγκομιδή.

4. Συλλογή σπόρων: Όταν ο καρπός ανοίξει και οι σπόροι είναι εύκολα ορατοί, μπορείς να τους συγκεντρώσεις προσεκτικά με το χέρι ή με ένα μικρό εργαλείο, όπως μια λεπτή βούρτσα ή μια ξύλινη ράβδο, για να τους αφαιρέσεις χωρίς να διασκορπιστούν. Οι σπόροι είναι πολύ μικροί, οπότε να είσαι προσεκτικός.

   
   

Πολλαπλασιασμός με Σπόρους

Ο πολλαπλασιασμός των Lithops από σπόρους είναι μια αργή διαδικασία, αλλά πολύ ικανοποιητική. Εδώ είναι τα βήματα που πρέπει να ακολουθήσεις:

Βήματα για τη σπορά των σπόρων:

1. Ετοιμασία του εδάφους: Χρησιμοποίησε χωματένιο μείγμα για κάκτους ή ένα μείγμα από άμμο και περλίτη για να εξασφαλίσεις καλή αποστράγγιση και αερισμό. Το χώμα πρέπει να είναι στραγγιζόμενο και όχι συμπιεσμένο.

2. Σπορά:

   • Ρίξε τους σπόρους στην επιφάνεια του χώματος, χωρίς να τους καλύψεις. Οι σπόροι του Lithops χρειάζονται φως για να φυτρώσουν, οπότε δεν πρέπει να καλύπτονται με χώμα.

   • Μην ποτίσεις αμέσως. Απλά ψέκασε ελαφρά την επιφάνεια του χώματος με ένα ψεκαστήρα για να υγρανθεί ελαφρώς το έδαφος.

3. Θερμοκρασία και Φως:

   • Η θερμοκρασία για τη σπορά πρέπει να είναι γύρω από 20-25°C. Αν η θερμοκρασία είναι χαμηλότερη, οι σπόροι δεν θα φυτρώσουν σωστά.

   • Βεβαιώσου ότι οι σπόροι βρίσκονται σε καλό φωτισμό, αλλά χωρίς να εκτίθεται το χώμα σε άμεσο ηλιακό φως, το οποίο μπορεί να το ξεράνει γρήγορα.

4. Πότισμα:

   • Χρησιμοποίησε ψεκαστήρα για να διατηρήσεις την υγρασία του χώματος χωρίς να δημιουργήσεις λίμνες νερού. Τα Lithops είναι ευαίσθητα στην υπερβολική υγρασία, οπότε το χώμα πρέπει να είναι υγρό αλλά όχι βρεγμένο.

   • Μην ποτίζεις με κανονικό ποτιστήρι, καθώς μπορεί να σπρώξει τους σπόρους έξω από τη θέση τους.

5. Φροντίδα μετά τη σπορά:

   • Οι σπόροι μπορεί να φυτρώσουν σε 2-4 εβδομάδες. Τα μικρά φυτά θα είναι πολύ μικρά και αργά στην ανάπτυξή τους.

   • Διατήρησε το χώμα ελαφρώς υγρό και πρόσφερε τους αρκετό φως αλλά όχι άμεσο ήλιο.

   • Μην ποτίζεις υπερβολικά, καθώς τα μικρά φυτά είναι πολύ ευαίσθητα στις συνθήκες υγρασίας.

6. Μεταφύτευση:

   • Τα μικρά Lithops θα χρειαστούν κάποιο χρόνο για να αναπτυχθούν και να αναγνωρίσουν τη δομή του φυτού. Θα περάσουν αρκετοί μήνες ή και 1-2 χρόνια πριν αποκτήσουν πλήρη μορφή και χαρακτηριστικά.

   • Μόλις τα φυτά είναι αρκετά μεγάλα και ανθεκτικά, μπορείς να τα μεταφυτεύσεις σε μεγαλύτερες γλάστρες ή σε εξωτερικό χώρο, εφόσον οι καιρικές συνθήκες είναι κατάλληλες.

Συμβουλές για τον πολλαπλασιασμό με σπόρους:

• Υπομονή: Ο πολλαπλασιασμός από σπόρους είναι μια αργή διαδικασία και μπορεί να πάρει αρκετό χρόνο πριν δεις αποτέλεσμα.

• Αερισμός: Τα Lithops χρειάζονται καλό αερισμό για να αποφευχθεί η μούχλα και η σήψη.

• Φωτισμός: Πρέπει να είναι σε φωτεινό μέρος, αλλά χωρίς να καίγεται από τον άμεσο ήλιο.

Με αυτές τις οδηγίες, μπορείς να πολλαπλασιάσεις τα Lithops με σπόρους και να δεις την αργή αλλά όμορφη ανάπτυξή τους!

Βήματα διαχωρισμού των Λιθόπων (Μεταφύτευση):

1. Περίοδος διαχωρισμού:

   • Ο διαχωρισμός γίνεται καλύτερα κατά την περίοδο αδράνειας, δηλαδή το τέλος του χειμώνα (Ιανουάριος - Μάρτιος) ή μετά την ανθοφορία, δηλαδή από Νοέμβριο έως Δεκέμβριο. Το φυτό είναι λιγότερο ευαίσθητο σε τραυματισμούς κατά την αδρανή φάση.

2. Προετοιμασία:

   • Σταμάτα το πότισμα του φυτού για τουλάχιστον δύο εβδομάδες πριν τον διαχωρισμό, ώστε το χώμα να είναι τελείως ξηρό και να μπορείς να δουλέψεις πιο εύκολα με τις ρίζες.

   • Χρησιμοποίησε ένα λεπτό εργαλείο, όπως μια μικρή σπάτουλα ή ένα μαχαιράκι, για να βοηθηθείς στη διαδικασία.

3. Αφαίρεση από το δοχείο:

   • Βγάλε προσεκτικά τους Λιθόπες από το γλαστράκι, κρατώντας τη ρίζα και αφαιρώντας το χώμα από γύρω τους. Επίσης, μπορείς να ανακινήσεις απαλά το χώμα ώστε να ελευθερωθούν οι ρίζες.

4. Διαχωρισμός των κεφαλών:

   • Εξέτασε τις κεφαλές. Αν υπάρχουν πολλαπλές κεφαλές που έχουν αναπτυχθεί σε έναν κορμό, μπορείς να διαχωρίσεις με προσοχή τα διαφορετικά "κεφάλια". Κάθε κεφαλή πρέπει να έχει το δικό της τμήμα ρίζας για να επιβιώσει.

   • Τράβηξε απαλά τις κεφαλές χωρίζοντάς τες από τις ρίζες, αν έχουν αναπτυχθεί ξεχωριστά.

   • Σε περίπτωση που οι κεφαλές είναι πολύ κοντά η μία στην άλλη ή οι ρίζες τους είναι μπερδεμένες, καλύτερα να μην τις διαχωρίσεις μέχρι να μεγαλώσουν περισσότερο.

5. Αφήστε τις ρίζες να στεγνώσουν:

   • Αφού διαχωρίσεις τους Λιθόπες, άφησε τα φυτά να στεγνώσουν για μία ή δύο ημέρες σε σκιερό μέρος. Αυτό βοηθά στο να επουλωθούν τυχόν πληγές στις ρίζες πριν τη μεταφύτευση.

6. Μεταφύτευση:

   • Μετά το στέγνωμα, φύτεψε τους διαχωρισμένους Λιθόπες σε ατομικές γλάστρες με κατάλληλο υπόστρωμα για κάκτους και παχύφυτα, που προσφέρει καλή αποστράγγιση.

   • Μην ποτίζεις αμέσως μετά τη μεταφύτευση. Περίμενε τουλάχιστον μία εβδομάδα πριν ποτίσεις για να προσαρμοστούν οι ρίζες στο νέο περιβάλλον.

Συμβουλές:

• Αποστράγγιση: Χρησιμοποίησε γλάστρες με τρύπες αποστράγγισης για να αποφεύγεται η υπερβολική υγρασία, η οποία μπορεί να σαπίσει τις ρίζες.

• Πότισμα μετά το διαχωρισμό: Να είσαι πολύ προσεκτικός με το πότισμα τους πρώτους μήνες, ειδικά μέχρι να δεις νέα ανάπτυξη.

Ακολουθώντας αυτά τα βήματα, μπορείς να διαχωρίσεις τους Λιθόπες με επιτυχία και να διασφαλίσεις την υγιή ανάπτυξή τους.

Ο Τάσος Μπρεκουλάκης και η Μερόπη Κοκκίνη μιλούν με τον Γιάννη Εξάρχου της Ελληνικής Εταιρείας Κάκτων και Παχύφυτων γι' αυτή την ξεχωριστή κατηγορία φυτών που μοιάζει με ζωντανά βότσαλα.

Ακούστε το podcast εδώ: https://www.lifo.gr/podcasts/fytologio/lithopes-oi-kaktoi-poy-moiazoyn-me-zontana-botsala?fbclid=IwY2xjawFaTBtleHRuA2FlbQIxMQABHdBozVwFINBQEfyu1eJJ-tn1TDmjioo5KeGMPr7cy99dCf3oliVo6eQFKA_aem_t_FYIP8MeRqw_1StOdJbtQ